نکته‌های مبحث 17 مقررات ملی ساختمان

نکته‌های مبحث 17 مقررات ملی ساختمان

*بعضی از تعاریف:

"دستگاه نظارت شخص حقیقی و یا حقوقی و یا مجموعه‌ای از آنها که دارای مجوز از وزارت مسکن و شهرسازی (راه و شهرسازی) برای نظارت بر طراحی، انتخاب مصالح و اجرای سیستم لوله کشی گاز می باشند".

نکته: سیستم لوله‌کشی گاز ساختمان مشتمل بر لوله‌کشی رابط، کنتور و لوله‌کشی داخل ساختمان که از خروجی رگلاتور آغاز و به شیرهای مصرف ختم می‌شود میباشد.

نتیجه: دستگاه نظارت مصالح را با استانداردهای تعریف شده ملی، شرکت گاز و یا بین المللی مطابقت می‌دهد و آنها را انتخاب می‌کند و بر اجرای سیستم لوله‌کشی گاز توسط مجریان ذیصلاح یا مجریان تجربی دارای گواهی مهارت فنی از سازمان آموزش فنی حرفه ای کشور و مجوز سازمان نظام مهندسی ساختمان استان،بر اساس طراحی ارائه شده نظارت خواهد کرد.

*مجری: "شخص حقوقی که دارای گواهی صلاحیت اجرای لوله‌کشی گاز ساختمان از وزارت مسکن و شهرسازی (راه و شهرسازی) می‌باشد"ویا مجری تجربی دارای گواهی مهارت فنی ازسازمان آمزش فنی حرفه ای کشور و مجوز سازمان نظام مهندسی ساختمان استان .

نکته: بکارگیری مجری که دارای صلاحیت نباشد مسئولیت مطلق ناظر است که نیاز به اثبات ندارد و اگر ادارات کل راه و شهرسازی طبق آخرین آئین‌نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان که وظیفه دارند به شرکت‌های مجری لوله‌کشی گاز صلاحیت دهند زیر بار نروند،از دید کارشناسی مسئولیت مستقیم و مطلق با ادارات کل راه و شهرسازی میباشد و باید در زمان وقوع حادثه جوابگوی مسئولیت خود باشند.

نتیجه: وظیفه دیگری که بر دستگاه نظارت بایستی به طور شفاف ذکر کنیم انتخاب مجری دارای صلاحیت است(مجری تجربی،مجری مهندس دارای پروانه اشتغال).بعبارت دیگر عدم انتخاب مجری دارای صلاحیت تخلف است و نیاز به اثبات ندارد.

*کلیات مبحث:

در مبحث هفدهم مقررات ملی ساختمان در فصل کلیات آمده است «این مقررات تنها مرجع طراحی، اجرا و نظارت بر لوله‌کشی گاز ساختمان ها و محوطه‌ها در کشور است.»

نکته: آوردن این بند در مبحث هفدهم از مسئولیت ناظر در رعایت استانداردها، انتخاب مواد و مصالح و انتخاب مجری دارای صلاحیت نمی‌کاهد،اما بصراحت حجت را تمام کرده است،از منظر دیگر، اگر در سایر مباحث مطلبی مغایر و یا متناقض با مبحث 17ذکر شده باشد تنها مرجع مبحث17میباشد وملااک عمل این مبحث است .

نتیجه: وقتی که واژه "مرجع" مطرح می‌شود یعنی این که فصل الخطاب بودن موضوعاتی که به آن رجوع می‌شود، اما در جایی که ابهام وجود داشته باشد تنها نظر کارشناسی ناظر نافذ است.

*نصب و بهره‌برداری لوازم گازسوز در ساختمان‌ها و محوطه‌ها باید طبق مقررات مبحث 17اجرا شود.

نکته: این بند مفهوم نظارتی ندارد و برای نصب بایستی به این مقررات رجوع شود، در این بند آمده است، بهره‌بردار باید نصاب مجاز سازنده(تولید کننده) را برای نصب دستگاههای گاز سوز بکار گیرد و پس از راه‌اندازی دستگاههای گازسوز،بهره بردار بایستی به نگهداری، کنترل مستمر و تعمیر آنها بپردازد.

نتیجه: آیا اگر نکته یاد شده اجرا نشود ناظر مسئولیتی دارد؟ جواب منفی است. در اینجا مسئول بهره‌بردار است اگر نصاب مجاز انتخاب نکرده باشد مسوول بهره بردار است ونیاز به اثبات مسوولیت نیست و اگرانتخاب بهره بردار طبق مبحث 17 باشد و تخلفی در نصب واقع گردد،نصاب و به به تبع آن کارخانه سازنده دستگاه جوابگو میباشند.

*مسئولیت‌های ذکر شده در مبحث 17 برای هر یک از مسئولین ثابت و قطعی است و چنانچه برخی از مسئولیت‌ها توسط دیگران انجام گیرد، به هیچ وجه کار انجام شده سبب سلب مسئولیت هر یک از مسئولین ذکر شده نمی‌باشد.

نکته: بسیاری از مسئولیت‌ها نیاز به اثبات دارد که در این بند ذکر نشده است و در ضمن کار طراحی، نظارت و اجرا و بازرسی مسئولیت‌های جداگانه‌ای میباشدکه دو مسئولیت نظارت و اجرا نمی‌تواند به عهده یک نفر باشد.

نتیجه: مهندس ناظر ومجری نبایستی مسوولیت خود را در نظارت و اجرا به شخص دیگر واگذار نمایند،زیرا مسئول آن کسی است که فرم تأییدیه را مهر و امضاء می‌کند و انتخاب مجری با بهره‌ بردار است و ناظر مسئول تأیید مجوز مجرینیز میباشد.

*بند 17-1-2-2مجری ذیصلاح"مسئولیت کلیه امور طراحی، محاسبات لازم (در صورتی که طراحی با مجری باشد) استفاده از مصالح مناسب، اجرای لوله‌کشی گاز، تهیه نقشه‌های طبق اجرا، انجام آزمایشات، تزریق گاز و راه‌اندازی سیستم لوله‌کشی گاز ساختمان به عهده مجری می‌باشد."

نکته: لطفاً به بندهای «الف»، «ب»، «ت»، «ث»، «ج»،زیر بند های بند 17-1-2-2 توجه خاصی مبذول فرمائید تا محرز کشود که اگر مجری مهندس دارای مجوز اجرا باشد می‌تواند طراحی کند و اگر مجری تجربی دارای صلاحیت باشد نمی تواند طراحی ‌کند، بلکه مجری تجربی بر اساس طراحی مهندس پیش نقشه و بعداز اجرا نقشه کار اجرا شده را به تأئید مهندس دارای پروانه اشتغال و صلاحیت (مهندس ناظر) برساند.

نتیجه: در صورت تخطّی مجری از مسئولیت‌ها و تعهدات خود در این مقررات، مهندس ناظر بایستی از ادامه کار وی جلوگیری نماید و جهت استیفای حقوق بهره‌بردار به مراجع پیش‌بینی شده در قانون منعکس نماید و در صورت تخطی مهندس ناظر از الزامات این مقررات، یا عدم تأئید کار اجرا شده بدون دلیل کافی و عدم اثبات، مجری می‌تواند موضوع را به مراجع ذیصلاح ارجاع و درخواست رسیدگی نماید.

17-1-2-4 سازندگان وسایل گازسوز:

*الف) سازندگان وسایل گازسوز موظفند همراه دستگاه دستورالعمل نصب، حاوی کلیه الزامات محل نصب دستگاه و از جمله وضعیت تهویه، حداقل حجم یا ابعاد فضای محل نصب ، قطر و حداقل ارتفاع دودکش و همچنین دستورات راه‌اندازی، بهره‌برداری و نگهداری و موارد ایمنی دستگاه را به خریدار ارائه نماید.

*ب) سازندگان (تولید کنندگان) وسایل گازسوز موظفند نصاب یا نصابان مجاز خود را برای نصب و راه‌اندازی دستگاه‌های گازسوز استاندارد به خریدار معرفی نمایند.

نکته: مهندس ناظر مسئولیتی در نصب و راه‌اندازی دستگاه‌های گازسوز ندارد و دخالت در نصب و راه‌اندازی، دخالت در مسئولیت نصاب مجاز است، بدیهی است مهندس طراح مسوولیت دارد که در نقشه ها تأکید کند که وسایل گاز سوز بایستی استاندارد باشد.

نتیجه: اگر نصاب وسیله گازسوز را در محلی غیر از محل تعیین شده در نقشه گازرسانی ساختمان که به تأئید مهندس ناظر رسیده است نصب نماید، مسئول قطعی و مستقیم است و همچنین تغییر وسیله گاز سوز از آنچه که در نقشه تأئید شده و یاتوسط "طراح" قید شده است وهمچنین افزایش تعداد وسیله گازسوز تخلف می باشد، همچنین مسئولیت نهایی نصب وسایل گازسوز، کنترل مجدد مناسب بودن دودکش‌ها و مجاری تهویه لوازم گازسوز، راه‌اندازی و آزمایش عملکرد آنها به عهده نصاب مجاز (مورد تأئید سازنده یا مراجع ذیصلاح) می‌باشد.

*نتیجه کلی: بعد از نصب وسیله گاز با شرایط اشاره شده در سطور فوق، استفاده کننده از وسیله گازسوز(بهره بردار) موظف به رعایت دستورالعمل‌های بهره‌برداری و نگهداری اعلام شده توسط سازنده بوده و مجاز به انجام هیچ‌گونه تغییر در وسیله گاز سوز، محل آن، محدود کردن تهویه آن یا دستکاری در وضعیت دودکش آن نمی‌باشد. لذا در صورت نیاز به هرگونه تغییرات، بهره بردار فقط می‌تواند از طریق نصابان یا تعمیرکاران مجاز، اقدام نماید. و مهندس ناظر هیچ گونه مسئولیت قانونی در این ارتباط ندارد که متأسفانه بعضی از کارشناسان رسمی دادگستری این مسئولیت‌ها را متوجه ناظران می‌دانندکه با توجه به متن شفاف مبحث 17که تنها مرجع است، این نوع نظر کارشناسی رسمی نبایستی نافذ باشد. در خاتمه لازم به ذکر است، این نوع مباحث کارشناسی ادامه خواهد داشت و از کسانی که این بحث را مطالعه می‌کنند تقاضای ورود به بحث را دارم و امیدوارم با ادامه این بحث‌ها بسیاری از نکات مبهم با مشارکت مفید و موثر شما روشن و شفاف گردد.