آشنایی با خانه چهل‌گره؛ یکی از سه نامزد ایرانی دریافت جایزه معماری بنیاد آقاخان

خانه چهل‌گره، ساختمانی مسکونی است که در یکی از مناطق متوسط تهران ساخته شده است. این ساختمان دارای ٥ طبقه و ١٠ واحد مسکونی کوچک است که برای قشر تحصیل‌کرده، با درآمد توسط و کم طراحی شده است.

به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، خانه چهل‌گره سعی دارد نشان دهد که معماری محصول مصالح گران‌قیمت و یا تکنولوژی پیشرفته ساختمانی نیست و اقشار مختلف جامعه، حتی با بودجه‌های اندک، می‌توانند از مزایای معماری فکرشده بهره‌مند شوند.

این ساختمان که طرحی پیچیده دارد، با روش‌های اجرایی مختص خود، با هزینه کم و نیروی کار ساده به اجرا درآمده است و به موازات طراحی ساختمان، روش‌های اجرایی نیز خاص طرح تدوین شده‌اند. طراحان ساختمان بر این باورند که در کشوری مانند ایران، با تکنولوژی متوسط اجرایی و نیروی کار غیرمتخصص، می‌بایست روش‌های اجرایی ابداعی مختص پروژه ایجاد شوند تا پروژه بتواند خود را با شرایط اجرایی بومی تطبیق دهد و نتیجه مورد نظر طراحی، بدون کمترین آسیب به طرح حاصل شود.

در این پروژه، طراحی حجم و پوسته خارجی با خلق شیوه اجرایی آن همراه بوده است؛ روشی که اجرای بافته آجری پیچیده را، با تکیه بر امکانات موجود میسر کرده است. این روش شباهت‌هایی به روش بافت فرش دارد؛ در فرشبافی، یک یا چند نفر پشت دار قالی می‌نشینند و فرش را می‌بافند و شخصی نقشه را برای آنها می‌خواند، این نقشه‌خوانی با ریتم و آهنگ خاصی صورت می‌گیرد و شخصی که نقشه را می‌خواند، لزوما فرشبافی نمی‌داند و نیازی نیست از کلیت طرح مطلع باشد. در خانه چهل‌گره نیز، یک کارگر ساده پشت میلگردهایی که به عنوان استراکچر آجرها تعبیه شده‌اند، می‌نشیند و آجرهایی را که از قبل سوراخ شده‌اند، درون میلگردها قرار می‌دهد. ترتیب و چگونگی قرارگیری آجرها در دستورالعملی قید شده که توسط شخص دیگری خوانده می‌شود. در این دستورالعمل، ردیف‌های مختلف آجرها شماره‌گذاری شده‌اند و به عنوان مثال، مشخص است در ردیف هفتم از سمت راست، یک آجر برجسته، سه آجر مجوف یا توخالی و یک آجر برجسته کار می‌شود و به همین ترتیب، آجرها بر اساس دستورالعملی که قبلا توسط تیم طراحی، بر اساس طرح نما تهیه شده است، ردیف به ردیف، داخل میلگردها قرار می‌گیرند. با این روش، بافت پیچیده آجری توسط دو کارگر ساده قابل اجرا است، بدون نیاز به اینکه مجری بر پیچیدگی‌های طرح واقف و از نتیجه نهایی مطلع باشد.

از ویژگی‌های متد اجرایی خانه چهل‌گره، می‌توان به مواردی چون توجه به پتانسیل ارزان‌بودن نیروی کار در ایران، استفاده از کارگر ساده و غیرمتخصص، ایجاد روشی ساده و قابل درک برای کارگر ساده، در نظر گرفتن بودجه محدود پروژه در تعیین روش اجرا، ترجمه نقشه‌های پیچیده فاز دو به دستورالعمل و زبانی ساده و قابل فهم برای مجریان، قابلیت اجرای حجم بالایی از نما، توسط دستورالعملی واحد و در زمان پیش‌بینی شده، در نظر گرفتن جایی برای خطاهای احتمالی مجری نما (خطاها بخشی از ارزش طرح هستند، همان‌طور که خطا در فرش دستباف، از ارزش کار دست کم نمی‌کند) اشاره کرد.

مشخصات خانه چهل‌گره:
معمار: حبیبه مجدآبادی، علیرضا مشهدی‌میرزا
موقعیت: تهران، ایران
تاریخ: ١٣٩٣
مساحت: ١٣١٣ مترمربع
جوایز: فینالیست جایزه جهانی آجر ٢٠١٤، رتبه سوم گروه مسکونی آپارتمانی جایزه معمار ١٣٩٣.

جایزه معماری آقاخان هر سه سال یکبار از سوی بنیاد توسعه آقاخان به طرح‌های برتر ارائه می‌شود. این جایزه بر روی شیوه‌های بومی و اسلامی و راهکردهای معماری سنتی و مدرن و تأثیر آن بر توسعه متمرکز است. جایزه امسال آن یک میلیون دلار تعیین شده است.

لازم به ذکر است ١٩ نامزد نهایی جایزه آقاخان در سال ٢٠١٦ اعلام شده‌اند که سه پروژه ایرانی شامل خانه منوچهری، پل طبیعت و خانه ٤٠ گره در میان آنها دیده می‌شود. این پروژه‌ها که توسط هیئت داوران مسابقه از میان ٣٤٨ اثر ارسالی انتخاب شده‌اند با هم به رقابت می‌پردازند.


  • 05 خرداد 1395
  • 3312

نظر شما درباره این مطلب

دیگران را با نوشتن نقد، بررسی و نظرات خود راهنمایی کنید.
لطفا پیش از ارسال نظر یا نقد و بررسی، خلاصه قوانین زیر را مطالعه کنید:
  • فارسی بنویسید و از کیبورد فارسی استفاده کنید. بهتر است از فضای خالی (Space) بیش‌از‌حدِ معمول، شکلک یا ایموجی استفاده نکنید و از کشیدن حروف یا کلمات با صفحه‌کلید بپرهیزید.
  • نظرات و نقد و بررسی خود را براساس تجربه و استفاده‌ی عملی و با دقت به نکات فنی ارسال کنید؛ بدون تعصب ، مزایا و معایب را بازگو کنید.
  • به کاربران و سایر اشخاص احترام بگذارید. پیام‌هایی که شامل محتوای توهین‌آمیز و کلمات نامناسب باشند، حذف می‌شوند.
  • از ارسال لینک‌های سایت‌های دیگر و ارایه‌ی اطلاعات شخصی خودتان مثل شماره تماس، ایمیل و آی‌دی شبکه‌های اجتماعی پرهیز کنید.

طراحی سایت : رسانه گستر © 2002 - 2025