منبع: سایت روزنامه مردم نو
دکتر مجید عباسی – گروه مهندسی نقشه برداری دانشگاه زنجان ؛ «مرگ هجده عابر پیاده در سال جاری» عنوان مطلبی است که در روزنامه همشهری زنجان در روز شنبه شانزدهم آذر سال جاری به نقل از سرهنگ مقصود شمس آذر رئیس محترم پلیس راهنمایی و رانندگی زنجان منتشر شد. هرچند در این مطلب اشاره ای به این که چه تعداد از عابرین در بزرگراه 22 بهمن جان خود را از دست داده اند و یا مجروح شده اند نشده است ولی به جرأت می توان گفت که این بزرگراه یکی از خطرناک ترین معابر شهر زنجان است. خطرات آن به طور هم زمان متوجه عابرین پیاده و سواره است که در این نوشته دلایل این ادعا را بررسی می کنیم:
از ایمنی عابرین پیاده شروع می کنیم که بی دفاع ترین استفاده کنندگان از معابر سواره رو هستند. اصولا در همه ی گذرگاههای سواره رو باید خط کشی های عابر پیاده ترجیحا مجهز به چراغ های راهنمایی به منظور توقف کامل اتومبیل ها در نظر گرفته شود. این خط کشی ها و چراغ ها نه برای تزیین، بلکه به عنوان بخشی از هر گذرگاه به تعداد کافی «باید» ایجاد شوند و البته اتومبیل ها موظف به توقف می باشند. در بزرگراه های شهری که سرعت خودروها زیاد است، احداث پل روگذر یا زیرگذر عابر پیاده راه حلی منطقی است به شرط آن که امکان استفاده برای افراد دارای محدودیت حرکتی مانند معلولین، افراد سالخورده، خانم های باردار، کالسکه کودک و ... به کمک تجهیزاتی مثل آسانسور یا پله های برقی مناسب در تمام شبانه روز وجود داشته باشد.
دکتر مجید عباسی – گروه مهندسی نقشه برداری دانشگاه زنجان ؛ «مرگ هجده عابر پیاده در سال جاری» عنوان مطلبی است که در روزنامه همشهری زنجان در روز شنبه شانزدهم آذر سال جاری به نقل از سرهنگ مقصود شمس آذر رئیس محترم پلیس راهنمایی و رانندگی زنجان منتشر شد. هرچند در این مطلب اشاره ای به این که چه تعداد از عابرین در بزرگراه 22 بهمن جان خود را از دست داده اند و یا مجروح شده اند نشده است ولی به جرأت می توان گفت که این بزرگراه یکی از خطرناک ترین معابر شهر زنجان است. خطرات آن به طور هم زمان متوجه عابرین پیاده و سواره است که در این نوشته دلایل این ادعا را بررسی می کنیم:
از ایمنی عابرین پیاده شروع می کنیم که بی دفاع ترین استفاده کنندگان از معابر سواره رو هستند. اصولا در همه ی گذرگاههای سواره رو باید خط کشی های عابر پیاده ترجیحا مجهز به چراغ های راهنمایی به منظور توقف کامل اتومبیل ها در نظر گرفته شود. این خط کشی ها و چراغ ها نه برای تزیین، بلکه به عنوان بخشی از هر گذرگاه به تعداد کافی «باید» ایجاد شوند و البته اتومبیل ها موظف به توقف می باشند. در بزرگراه های شهری که سرعت خودروها زیاد است، احداث پل روگذر یا زیرگذر عابر پیاده راه حلی منطقی است به شرط آن که امکان استفاده برای افراد دارای محدودیت حرکتی مانند معلولین، افراد سالخورده، خانم های باردار، کالسکه کودک و ... به کمک تجهیزاتی مثل آسانسور یا پله های برقی مناسب در تمام شبانه روز وجود داشته باشد.
شروع بزرگراه 22 بهمن را میدان بسیج در شرق و پایان آن را میدان جهاد در غرب زنجان در نظر می گیریم که در محدوده ی میدان بسیج تا تقاطع گلشهر، زنجان را به دو قسمت شرقی و غربی و بعد از آن به دو نیمه ی شمالی و جنوبی تقسیم می کند. در طول حدودا دوازده کیلومتری بزرگراه، دو پل روگذر سواره، دو زیرگذر سواره، یک چراغ قرمز، هفت پل روگذر عابر پیاده و سه میدان وجود دارد. تمامی پل های عابر پیاده در بازه ی انتهای پل روگذر ولیعصر (عج) تا میدان استاد روزبه (به طول تقریبا چهار کیلومتر) واقع شده اند. در قسمت هایی از بزرگراه، نرده های جداکننده ی طرفین سواره رو برای مجبور کردن عابرین پیاده به استفاده از پل ها نصب شده است. از تعداد هفت پل عابر پیاده، دو پل مجهز به پله برقی و بقیه پل فلزی معمولی می باشند. در ضمن هیچ کدام از آنها مجهز به آسانسور نبوده پس قابل استفاده برای معلولین حرکتی نیستند. در فاصله ی میدان بسیج تا انتهای پل روگذر ولیعصر (عج) و در بخش غربی آن حدفاصل میدان استاد روزبه تا میدان جهاد (جمعا به طول حدودا هشت کیلومتر) نه تنها هیچ پل روگذر یا زیر گذری برای عابرین پیاده وجود ندارد، بلکه حتی یک مورد خط کشی هم دیده نمی شود. این در حالی است که در تمام طول بزرگراه، شهرک های مسکونی با تراکم زیاد جمعیت وجود دارد. یک بار عبور از این نواحی کافی است تا عابرین پیاده ی سرگردان در عرض بزرگراه را ببینیم. تنها خط کشی عابر پیاده در کل طول بزرگراه، در تقاطع تربیت واقع شده که مجهز به چراغ راهنمایی است و اتومبیل ها ملزم به ایست کامل می باشند. در چند نقطه ی دیگر، سرعت گیر احداث شده تا سرعت اتومبیل ها را بکاهد ولی ایست کامل هیچ گاه اتفاق نمی افتد. عرض بزرگراه به طور متوسط پنجاه متر است و سرعت قانونی در آن به شصت کیلومتر در ساعت می رسد. به این ترتیب معلوم است که چه خطراتی عابرین پیاده را مخصوصا در شب تهدید می کند.
اکنون ببینیم چه خطراتی متوجه سواره ها اعم از اتومبیل ها، موتورسیکلت ها و دوچرخه ها می شود. مسئولین ترافیک شهری زنجان اصرار دارند تا این بزرگراه را یک آزادراه شهری به حساب آورند. به همین دلیل است که در تمام مسیر فقط یک چراغ قرمز تعبیه کرده اند. در تقاطع های مهمی چون تقاطع زیباشهر، تقاطع شهرک نیک سازان، تقاطع پونک و یا تقاطع گلشهر فقط دوربرگردان های مجهز به سرعت گیر با تابلوی «خطر» یا «پیچ خطرناک» در نظر گرفته شده است. این در حالی است که تنها ورودی و خروجی شهرک بزرگی مثل گلشهر از بزرگراه 22 بهمن است. به این ترتیب تعداد بسیار زیادی از اتومبیل ها از این دوربرگردان ها استفاده می کنند یا بهتر است بگوییم ناگزیر از استفاده اند. دوربرگردان راه حل خطرناکی برای عبور از یک سمت بزرگراه به سمت دیگر آن است عمدتا به دلیل این که اتومبیل ها را مجبور به انحراف به چپ می کند. هرچند آمار دقیقی از این که چه تعداد تصادف در دوربرگردان های بزرگراه اتفاق می افتد منتشر نمی شود، ولی مشاهدات روزمره حاکی از آن است که در این نقاط احتمال خطر بسیار بالاست. ضمن این که قانون راهنمایی و رانندگی برای دوربرگردان ها هیچ دستورالعملی ندارد و البته این نقص قانون نیست بلکه به دلیل غیراستاندارد بودن پدیده ی دوربرگردان است.
قانون گریزی رانندگان، علاوه بر موارد فنی که در بالا اشاره شد عامل مهم دیگر در خطرناکی تردد در معابر است. در سرتاسر بزرگراه 22 بهمن، حداکثر سرعت به شصت کیلومتر در ساعت محدود شده است ولی تعداد رانندگانی که بسیار سریع تر از این حرکت می کنند کم نیست. هر چند پلیس با حضور مؤثر خود در نقاطی از بزرگراه، سعی در کنترل اوضاع دارد ولی رانندگان خاطی تخلف خود را به هنگام حضور نداشتن پلیس مرتکب می شوند. ضمن این که به نظر می رسد پلیس به دو تخلف بسیار خطرناک «سبقت از راست» و «رعایت نکردن حق تقدم» به حد کافی حساس نیست و فقط اتومبیل های با سرعت غیر مجاز را متوقف و جریمه می کند.
پیشنهادات نگارنده برای اصلاح وضعیت بزرگراه 22 بهمن برای افزایش امنیت تردد به ترتیب اولویت عبارتند از:
الف- حذف کلیه ی دوربرگردان ها و احداث میدان یا تقاطع مجهز به چراغ راهنمایی. میدان، راه حل استاندارد در تقاطع های هم سطح است به شرط آن که مطابق قانون راهنمایی و رانندگی بپذیریم که «حق تقدم با اتومبیل داخل میدان است». واضح است که اگر همین قانون بنیادین نادیده گرفته شود، میدان، نه تنها به تسهیل تردد کمکی نخواهد کرد بلکه خود به یک مشکل تبدیل خواهد شد. در فهرست تخلفات مربوط به حمل و نقل و عبور و مرور در کلیه ی نقاط کشور که در تاریخ 28 آبان 1390 توسط معاون اول ریاست جمهوری محترم وقت ابلاغ شده است ذیل کد شماره ی 2012، عنوان «عدم رعایت حق تقدم عبور» به چشم می خورد. پس چون مشکل از قانون نیست، لذا فرهنگ سازی عمومی و اهتمام پلیس به رعایت حق تقدم در میدان ها ضروری است. به عنوان اولین قدم، پیشنهاد می شود تابلوهایی با عنوان «حق تقدم با شما نیست» نرسیده به میدان های موجود در شهر و آنهایی که احداث خواهند شد نصب شود. همچنین توسط دوربین های مرکز کنترل ترافیک این نوع تخلف نیز رصد شده و حساسیت لازم در جامعه ایجاد شود.
ب- جناب سرهنگ شمس آذر در بخشی از مصاحبه ی خود اشاره کرده اند که «برخی از وظایف شهرداری در ارتباط با حوزه ی کاری ما نیست» و «علائم راهنمایی و رانندگی، سرعت گیرها، خط کشی عابر پیاده و بسیاری از موارد مشابه را شهرداری انجام می دهد که البته راهنمایی و رانندگی نظرات کارشناسی خود را ارائه می دهد». ابتدا این اصل مهم را یادآور می شویم که «امنیت تردد همیشه بر سرعت آن مقدم است.» لذا از مسئولین محترم شهرداری خواهش می شود که بزرگراه 22 بهمن را آزادراه محسوب نکنند. ارزش زمان تردد هرقدر هم که باشد از ارزش جان انسان ها فراتر نیست. هیچ اشکالی ندارد اگر اتومبیل ها به خاطر عابر پیاده مجبور به توقف شوند. قانون گذار نیز «عدم رعایت تقدم عبور عابر و تجاوز یا توقف وسایل نقلیه در گذرگاه عابر پیاده» را ذیل کد شماره ی 2152 تخلف محسوب کرده است. لذا پیشنهاد می شود خط کشی های متعدد عابر پیاده مجهز به چراغ قرمز در بزرگراه در فهرست اولویت ها (مسلما پس از حذف دوربرگردان ها) قرار گیرد.
ج- در کلیه ی مناطقی که پل های روگذر عابر پیاده وجود ندارد، پل های مجهز به پله برقی و آسانسور نصب گردد.